รักนะ แต่ไม่แสดงออก

...

รายการทีวีในช่วงใกล้วันแม่อย่างตอนนี้ ทำให้ผมรู้สึกอึดอัดและแปลกแยกจากพ่อและแม่ของผมเอง ไม่รู้ว่าพวกคุณรู้สึกเหมือนกันหรือเปล่า ผมว่าคงมีหลายคนที่รู้สึกแบบนี้ พวกพิธีกรรายการคุยข่าวผู้หญิงเลยชอบพูดย้ำๆ ในรายการ เหมือนกับจะบอกย้ำคนแบบเราๆ ว่าไม่ต้องเขินหรอก ที่จะบอกรักพ่อแม่ ไปกอดท่าน หอมแก้มท่าน หรือเอาดอกมะลิไปกราบที่ตัก เป็นสิ่งที่ทุกคนควรทำเพื่อให้พ่อแม่มีความสุข ผมรู้สึกอึดอัดเพราะที่บ้านผม แต่ไหนแต่ไรมา เราไม่เคยมีประเพณีที่จะมากอดกัน หอมแก้มกัน เชื่อไหมว่าตั้งแต่เกิดมา ผมยังไม่เคยเห็นพ่อแม่กอดและหอมกันเลย และแน่นอนว่าตั้งแต่ผมจำความได้และโตมา พ่อแม่ไม่เคยกอดหอมผมเช่นกัน ยกเว้นวันที่ผมไม่สบายหนักๆ เป็นไข้ตัวร้อนจี๋ แม่จะชอบเอาแก้มมาอังที่หน้าผากผมเพื่อวัดอุณหภูมิ แล้วก็พาไปหาหมอ แล้วก็บังคับให้กินยา ผมรู้อยู่แก่ใจว่าพ่อแม่รักผม และผมก็รักพ่อแม่มาก เพียงแต่เราไม่แสดงออก ไม่พูดออกมา และบ้านเราก็คิดแบบนี้มาตลอด จนกระทั่งมาช่วงสัก 10 ปีที่ผ่านมานี้แหละ ผมสังเกตเห็นความเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วในสังคมไทย ดูเหมือนว่าเรากำลังมีความคิดเรื่องความอบอุ่นครอบครัวกันในแบบใหม่ และทำให้เราต้องมีการแสดงออกกันแบบใหม่ด้วย คือในแบบกอดกันหอมกัน หรือการที่มีฉากดราม่ามากๆ อย่างการเอาดอกมะลิไปกราบ ผมว่ากระแสนี้เพิ่งเกิดมาในช่วง 10 กว่าปีนี้เอง ก่อนหน้านี้ไม่เคยมีมาก่อนแน่นอน ก่อนหน้านี้เรามีเพลงก็ฟังเพลงค่าน้ำนม เราก็มีการแสดงบนเวทีโรงเรียนในวันพ่อวันแม่ และเราก็รักพ่อรักแม่กันเป็นปกติในชีวิตประจำวัน แต่ไม่ใช่ในแบบที่ทำๆ กันในปัจจุบัน คุณรู้ไหมว่าผมเคยเห็นคนเอาดอกมะลิไปให้แม่ในวันแม่ ครั้งแรกเมื่อไร เฉลยคือตอนอยู่ ม.5 ผมจำได้แม่นยำว่านั่นเป็นตอนเย็นของวันศุกร์ ผมกับเพื่อนเพิ่งเรียนร.ด. เสร็จกำลังจะกลับบ้าน เราเดินรวมกลุ่มกันออกมาจากซอยศูนย์ฝึกร.ด. มีเพื่อนคนหนึ่งแวะซื้อพวงมาลัยดอกมะลิ บอกว่าจะเอาไปให้แม่เนื่องในวันแม่ ผมรู้สึกแปลกใจมากครับ และพูดกับเขาว่า เออ ดีหว่ะ มึงนี่น่ารักดี ทำแบบนี้ให้แม่ด้วย แต่ถ้าเป็นกูนะ ไม่ไหวหว่ะ เขิน ไม่เคยทำ และคิดว่าคนอื่นๆ ส่วนใหญ่ในสังคมก็คงเป็นแบบผมกันหมด เพื่อนคนนี้ชื่อไอ้เต่า ปัจจุบันเป็นนักร้องดังได้ดิบได้ดีไปแล้ว ไม่รู้ว่าเขาจำเหตุการณ์นี้ได้หรือเปล่า แต่ผมจำได้แม่น เพราะตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา สิบกว่าปีแล้ว เวลาดูทีวีแล้วพิธีกรในรายการ ออกมาพูดชวนให้เราซื้อดอกมะลิไปกราบแม่ทีไร ผมจะนึกถึงเพื่อนคนนี้และเหตุการณ์นี้ทุกทีไป ผมเชื่อว่าในช่วง 10 กว่าปีที่ผ่านมา สังคมไทยเราเปลี่ยนแปลงไป และสถาบันครอบครัวถูกกระทบกระเทือนอย่างหนัก เป็นไปได้ว่ามีคนแก่ถูกทอดทิ้งมากขึ้น และคนหนุ่มสาวเริ่มออกจากบ้านไปหางานทำ และดำเนินชีวิตเป็นตัวของตัวเอง เหมือนกับคนหนุ่มสาวตะวันตก กระแสรณรงค์ให้กอดแม่ในวันแม่ จึงก่อตัวขึ้นเป็นรูปเป็นร่างอย่างชัดเจน และดูเป็นจริงเป็นจังมากขึ้นเรื่อยๆ เพื่อดึงรั้งคนหนุ่มสาวเอาไว้ และรักษาสถาบันครอบครัวให้มั่นคง นอกจากวันแม่แล้ว ก็ยังมีวันพ่อ รวมไปถึงวันปีใหม่และวันสงกรานต์ ที่จะกลายเป็นวันแห่งสถาบันครอบครัวในแนวคิดแบบใหม่ ที่ต้องกอดกันหอมกัน และต้องมีฉากดราม่ามากๆ จึงจะถือว่าครอบครัวที่ดี ที่อบอุ่น ทุกครอบครัวจะต้องทำตามรูปแบบนี้เหมือนกันหมด กระแสนี้ลุกลามขยายตัวไปมากนะครับ และถูกนำมาใช้ประโยชน์ในทางอื่น อย่างเช่น ตอนนี้มีการจัดงานอีเวนต์ประมาณว่า รักแม่-พาแม่เที่ยว หรือวันแม่พาแม่ไปกินบุฟเฟ่ต์โออิชิฟรี (แต่คนอื่นต้องจ่ายนะ และต้องไป 4 คนเป็นอย่างน้อย) ร้านอาหารในตอนเย็นวันแม่จะต้องรอนานเป็นชั่วโมง ศูนย์การค้าทุกศูนย์จะคนเดินเบียดกันแน่น พัทยาหัวหินรถติดวินาศสันตะโร และแน่นอนว่าพวงมาลัยดอกมะลิฉวยโอกาสขึ้นราคา ผมมีความคิดเห็นว่า แต่ละครอบครัว แต่ละบุคคล ควรจะต้องมีความหลากหลาย และมีรูปแบบประเพณีปฏิบัติ ที่แตกต่างกันในรายละเอียด การที่พิธีกรรายการทีวีเอาแต่บอกว่า ต้องเอาดอกมะลิไปกราบแม่ในวันแม่ มันเป็นการยัดเยียดรูปแบบหนึ่งให้กับทุกๆ ครอบครัวมากเกินไป ผมนึกไปถึงครอบครัวที่เขาไม่มีพ่อไม่มีแม่ เด็กกำพร้า เด็กที่พ่อแม่แยกทางกัน หรือคนแก่ที่โดนลูกหลานทิ้ง คนเหล่านี้จะไม่ยิ่งรู้สึกขาดพร่องไปหรือ ถ้าสังคมเรายัดเยียดรูปแบบความรักความอบอุ่นเพียงแบบเดียวให้ทำตามกันหมด และสร้างภาพความรักความอบอุ่นในครอบครัวแบบดราม่ามากๆ อย่างที่ทำกันอยู่ตอนนี้ ผมนึกไปถึงร้านก๋วยเตี๋ยวแผงลอยร้านหนึ่ง ตรงหน้าโรงพยาบาลศิริราช ที่จะมาขายเฉพาะตอนดึกๆ ประมาณ 3-4 ทุ่มเป็นต้นไป ร้านนี้อร่อยมาก และคนนั่งกันแน่นตลอด แต่เอกลักษณ์ของร้านนี้ คือคนขายเป็นพ่อ จะคอยด่าลูกสาวและเมียตัวเอง ที่เป็นคนล้างจานและคนเสิร์ฟก๋วยเตี๋ยวตลอดเวลา อีเหี้ย เร็วๆ หน่อย ทำงานชักช้า โง่เหมือนควาย แบบนี้จะทำมาหาแดกกันได้ยังไง บางวันลูกสาวเสิร์ฟก๋วยเตี๋ยวไปร้องไห้ไป คนที่เป็นแม่ได้แต่ก้มหน้าล้างจาน ไม่ปริปาก ผมไปกินทีไร ก็เห็นสภาพน่าเศร้านี้ทุกที แต่พวกเขาก็ยังอยู่กันได้ เขาก็ยังเป็นพ่อแม่ลูก เป็นครอบครัวที่ช่วยกันทำมาหากิน ผมสงสัยว่าเมื่อถึงวันพ่อหรือวันแม่ ลูกสาวเขาจะทำอย่างไร ถ้าสังคมเราเอาแต่ยัดเยียดรูปแบบความรักความอบอุ่นเพียงแบบเดียว ให้ทำตามเหมือนกันหมด จริงๆ แล้วผมก็ยกย่องอุดมคติเรื่องความเป็นแม่ พยายามปฏิบัติตามคุณธรรมเรื่องความกตัญญู และเชื่อมั่นในสถาบันครอบครัว ว่าเป็นสิ่งที่มีประโยชน์ต่อมนุษย์ แต่ผมอยากจะผ่านพ้นวันแม่วันพ่อไปอย่างวันปกติธรรมดาวันหนึ่ง วันที่ตื่นเช้ามาเจอพ่อแม่นั่งดูทีวีรายการคุยข่าว อีกสักแป๊บ ผมเดินลงไปชงกาแฟกิน ก็เห็นแม่เดินออกไปรดน้ำต้นไม้ เห็นพ่อกำลังเก็บกวาดห้องครัว ผมตะโกนว่าแม่ว่าจะก้มถอนหญ้านานๆ ทำไม เดี๋ยวก็ปวดหลังหรอก แล้วก็ไปอาบน้ำ แต่งตัวไปทำงาน ถือข้าวห่อที่แม่ทำเตรียมเผื่อไว้ให้ตั้งแต่เช้ามืด พ่อบอกไล่หลังตอนกำลังปิดประตูรั้ว ว่าอย่าลืมไปจ่ายค่าน้ำค่าไฟด้วย บิลมาหลายวันแล้ว เมื่อมาถึงที่ทำงาน ผมพยายามสร้างงานเขียนที่จะเป็นประโยชน์ต่อสังคมโดยรวม แล้วกลับบ้านไปตอนค่ำ เปิดประตูห้องเข้าไปทัก พ่อกับแม่กำลังดูทีวีละครหลังข่าวด้วยกันในห้องนอน แล้วแม่จะถามว่ากินข้าวหรือยัง ผมบอกว่ากินแล้ว แล้วก็ไปอาบน้ำ ขึ้นนอน แค่นี้เอง ผมรักพ่อแม่ได้ทุกวัน ครอบครัวของผม ทำเพียงเท่านี้ก็รู้สึกอบอุ่น ไม่ต้องไปกินโออิชิวันแม่ ไม่ต้องไปเที่ยวไหน ไม่ต้องมีฉากดราม่าเรียกน้ำตา ไม่รู้ว่าผมคิดถูกหรือคิดผิด

...