ดูหนังเป็นตุเป็นตะ - Pan's Labyrinth

...

วิเคราะห์หนัง Pan's Labyrinth แบบทีละเฟรม

1. Escapism - โอฟีเลียหนีจากโลกแห่งความจริงอันโหดร้าย ของประเทศสเปนในปี ค.ศ. 1944 ที่เต็มไปด้วยบรรยากาศของการกดขี่ข่มเหงของรัฐบาลเผด็จการทหาร เธอจินตนาการถึงเทพนิยายอันแปลกประหลาดขึ้นมา โดยมีเนื้อเรื่องเกี่ยวกับเจ้าหญิงคนหนึ่งหนีออกจากเมือง เมื่อโดนแสงอาทิตย์ เธอก็หลงลืมอดีตตัวเองไปจนหมด ต้องรอเวลาและต้องไปทำภาระกิจยากลำบาก เพื่อจะได้กลับคืนสู่เมืองของตนอีกครั้ง ซึ่งหนังต้องการจะสื่อว่าโอฟีเลียก็คือเจ้าหญิงคนนี้นี่เอง เธอนำเรื่องราวรอบตัวและบุคคลที่เกี่ยวข้องกับเธอ มาแปลงให้กลายเป็นโครงเรื่องเทพนิยายและเป็นตัวละครในนั้น

2. อึ่งอ่างยักษ์ใต้รากต้นฟิก - ภารกิจแรกของโอฟิเลียตามเทพนิยายที่เธอเขียนเอง คือมุดเข้าไปใต้รากต้นฟิกที่กำลังใกล้ตาย ฆ่าอึ่งอ่างยักษ์น่าขยะแขยง และเอากุญแจออกจากท้องมัน อึ่งอ่างยักษ์เปรียบได้กับระบอบการปกครองแบบเผด็จการทหารที่กดขี่ข่มเหงประชาชน และต้นฟิกเปรียบเหมือนกับสภาพของประเทศสเปนในเวลานั้น ที่เพิ่งพ้นจากช่วงสงครามกลางเมืองแย่งชิงอำนาจกัน เผด็จการทหารสามารถยึดครองประเทศได้สำเร็จ พวกกบฎฝ่ายซ้ายต้องหนีเข้าไปในป่าและทำสงครามกองโจร พวกเผด็จการทหารปกครองสูบกินทรัพยากรไปจนอ้วนพีเป็นอึ่งอ่างยักษ์ ปล่อยให้ประเทศและประชาชนส่วนใหญ่อดอยากแห้งตายเหมือนต้นฟิก

3. ขนมปังของนายพลฟรังโก้ - ความอดอยากของประชาชน ถูกนำมาแสดงให้เห็นได้ชัดในอีกฉากหนึ่ง ทหารฝ่ายรัฐบาลลำเลียงเอาเสบียงมากมายมากักตุนไว้ในค่าย แล้วก็ให้ชาวบ้านมาต่อคิวเพื่อรอรับการปันส่วนไป โดยมีทหารคนหนึ่งคอย Propaganda ตลอดเวลา ว่าขนมปังนี้มาจากรัฐบาลของนายพลฟรังโก้ ความอดอยากจะไม่เกิดขึ้นภายใต้การปกครองของนายพลฟรังโก้ ขอให้ชาวบ้านอย่าไปสนับสนุนพวกฝ่ายกบฎที่กำลังหลบซ่อนอยู่ในป่า

4. โอฟีเลียและเมอร์ซีเดส - บุคคลที่โอฟีเลียนำมาใช้สร้างโครงเรื่องและตัวละครมากที่สุด ก็คือเมอร์ซีเดส สาวใช้ซึ่งจริงๆ แล้วเป็นฝ่ายกบฎด้วย เรื่องราวที่เกิดขึ้นกับเมอร์ซีเดส ถูกนำมาทำให้กลายเป็นเทพนิยาย แบบฉากต่อฉากเลยทีเดียว

4.1 - กุญแจ - โอฟีเลียแย่งกุญแจมาจากคางคก และเมอร์ซีเดสขโมยกุญแจมาจากเผด็จการทหารนั่นเอง

4.2 - มีด - โอฟีเลียค้นพบมีด และเมอร์ซีเดสซุกซ่อนเอาไว้

4.3 - การขโมย - โอฟีเลียขโมยอาหารบนโต๊ะของปีศาจ เมอร์ซีเดสขโมยเสบียงมาจากคลังของค่ายทหาร

4.4 - ความตาย - ภูติของโอฟีเลีย 2 ตัวถูกปีศาจจับกิน เพื่อนร่วมขบวนการของเมอร์ซีเดสถูกเผด็จการฆ่าตาย

5. เวลา

5.1 - เรื่องจริงและการมีตัวตนอยู่ในโลกแห่งความจริง เราทุกคนต้องมี space และ time กำกับอยู่ตลอด นายทหารเผด็จการจอมโหด แสดงความหมกมุ่นอยู่กับนาฬิกาตั้งแต่ฉากเปิดตัวเขาตอนต้นเรื่อง ยันไปจนถึงฉากจบของเรื่องที่เขาต้องตาย มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับพ่อของเขาว่าเป็นนายทหารที่เก่งกล้ามาก เมื่อกำลังจะตายอยู่ท่ามกลางสมรภูมิ เขาเอาหินทุบนาฬิกาให้พัง เพื่อให้ลูกชายรู้ว่าพ่อตายเวลาไหน และตายอย่างทหารกล้าอย่างไร แสดงให้เห็นว่าเวลาและนาฬิกามีความเกี่ยวพันกับความจริงอย่างมาก

5.2 - ในขณะที่ เรื่องราวในเทพนิยายมักจะไม่ระบุเวลาที่ชัดเจน เพราะมันคือเรื่องแต่งที่พ้นไปจากความเป็นจริงอย่างสิ้นเชิง มันจึงมักจะเริ่มต้นเรื่องด้วยคำว่า "กาลครั้งหนึ่งนานมาแล้ว นานแสนนาน มีเจ้าหญิงอยู่องค์หนึ่ง ... " ซึ่งนี่คือฉากเปิดเรื่องของหนัง โดยนำฉากจบมาไว้ตอนต้นเรื่อง เผยให้เห็นเด็กผู้หญิงที่เป็นนางเอกของเรื่อง กำลังนอนบาดเจ็บอยู่

6. เทพนิยายและความเป็นจริง - ฉากจบของหนัง ย้อนกลับไปสู่ฉากตอนต้นเรื่อง โอฟีเลียกำลังจะตายอย่างน่าเศร้า แต่ในจินตนาการของเธอ เทพนิยายกำลังจะจบลงอย่างแฮปปี้เอนดิ้ง เมื่อเจ้าหญิงได้กลับคืนสู่เมืองได้สำเร็จ

เมอร์ซีเดส เป็นหญิงสาวอยู่ในโลกแห่งความจริง และกำลังต่อสู้กับเผด็จการทหารอย่างดุเดือด

โอฟีเลีย เป็นเด็กผู้หญิงอยู่ในโลกแห่งความจริง และกำลังต่อสู้กับโลกแห่งความจริงอย่างดุเดือด ด้วยการจินตนาการถึงเทพนิยาย

เจ้าหญิง เป็นเด็กผู้หญิงอยู่ในโลกเทพนิยาย ต้องทำภาระกิจยากเย็นมากมาย กว่าจะได้กลับเมืองและอยู่กับพ่อแม่อย่างมีความสุขตราบนานเท่านาน

...